అపసవ్య వ్యాఖ్యాతలు

ఇది సుందరయ్య శత జయంతి సంవత్సరం. ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లోనే గాక దక్షిణ భారతమంతటా కమ్యూనిస్టు ఉద్యమ నిర్మాణానికి పునాదులు వేసిన ఆ మహానాయకుడి జీవితాదర్శాన్ని, ఆశయ బలాన్ని, మననం చేసుకుంటున్న సందర్భం. ఆంధ్రజ్యోతిలో ఆయన పుట్టిన రోజైన మే మొదటి తేదీన 'మార్క్సిస్టు గాంధీ' పేరిట ఒక నివాళి ప్రచురిస్తూ ఆయన ఔన్నత్యాన్ని అనేక విశిష్ట లక్షణాలను ప్రస్తావించారు. స్థూలంగా ఆ వ్యాసంలో ఆక్షేపించాల్సిన అంశాలేమీ లేవు. సుందరయ్యను కమ్యూనిస్టు గాంధీ అనడం అనేక దశాబ్దాలుగా ఇతరులు చేస్తున్నదే గనక అందులోనూ తప్పు పట్టాల్సింది లేదు. కాకపోతే రచయిత్రి రంగనాయకమ్మ మాత్రం అటు గాంధీని, ఇటు సుందరయ్య బాటలో కృషి చేస్తున్న కమ్యూనిస్టులను కూడా అపహాస్యం చేస్తూ తనదైన శైలిలో 'అస్తవ్యస్త సంస్కర్తలు' అంటూ వ్యాసం రాశారు. ఈ వ్యాసం ప్రధానంగా కొంత కాలం కిందట మరణించిన కె.జి.సత్యమూర్తి/ శివసాగర్‌కు సంబంధించింది అయినా సుందరయ్య ప్రస్తావనతో ముగించడం బట్టి చూస్తే కావాలనే ి ఈ సందర్బాన్ని ఉపయోగించుకున్నారని తెలుస్తుంది. ఇంకా ఇదే ఎడిట్‌ పేజీలో దళిత బహుజనులు మార్క్సిస్టులు, మార్క్కిస్టు సిద్దాంత అన్వయం, సత్యమూర్తి పాత్ర, కమ్యూనిస్టుల నిబద్దత తదితర అంశాలపై అనేక వ్యాఖ్యానాలు వచ్చాయి..
శివసాగర్‌ నగ్జలైట్‌ ఉద్యమంలోనూ అంతకు ముందూ నిర్వహించిన పాత్ర, చేసిన రచనలు, సుప్రసిద్ధాలే. అట్టడుగున పుట్టి ఆశయాల బాటలో పయనించిన ఆయన చైతన్యాన్ని, అక్షరాన్ని శక్తివంతంగా ఉపయోగించిన ఆయన సామర్థ్యాన్ని అందరూ గౌరవిస్తారు.. శివసాగర్‌ రచనల సంకలనం వెలువడినప్పుడే ఒక విమర్శనాత్మక సమీక్ష రాశాను. అది ప్రజాశక్తిలో పునర్ముద్రితమైంది.(దీనిపైనా విమర్శలు రాకపోలేదు) విప్లవ కవిత్వమంటే కొట్టు నరుకు అనడమేనన్న భావాలు బలంగా వ్యాపించి వున్న కాలంలో ఆయన వర్ణనాత్మకంగా శిల్పసమన్వితంగా కవిత్వం రాశాడు.అయితే అందులోనూ యాంత్రిక ధోరణులు నిర్జీవ పదాలు లేక పోలేదు. వాటిని ఎలాగో అర్థం చేసుకోవచ్చు గాని ఆయనను వియత్నాం విప్లవ నేత హౌచిమన్‌తో పోలిస్తే తనూ ఆమోదపూర్వకంగా మాట్టాడ్డం అతిశయోక్తి అని ఎత్తి చూపించాను. విప్లవ రాజకీయాల్లో కుల సమస్యను దళిత సమస్యను కూడా చేర్చాలనే పేరుతో
చైర్మన్‌ మావోను వదలి కన్షీరాంను చైర్మన్‌గా చేసుకోవడం, కొద్ది కాలంలో ఆయననూ వదలి తనే మరో పార్టీ పెట్టడం ఇవన్నీ పొంతన లేని విషయాలు. సత్యమూర్తిని ఎంతగా కీర్తించినా ఈ ప్రాథమిక వాస్తవాలు విస్మరించలేము. .కేవలం ఆయన వ్యక్తిగత చాంచల్యమే గాక ఆయన చేపట్టిన సిద్దాంత పంథా గందరగోళాన్ని కూడా ఇందులో వుంది.
అయితే సత్యమూర్తి వంటి వారి అస్థిరతను పట్టి చూపడానికి అసలు వారు ముందుకు తెచ్చిన సామాజిక సమస్య ప్రాధాన్యతనే చూడ నిరాకరించడానికి చాలా తేడా వుంది. రంగనాయకమ్మ రాసిన 'బుద్ధుడు చాలడు అంబేద్కరూ చాలడు, మార్క్స్‌ కావాలి' అన్న పుస్తకంపై 'శ్రుతి తప్పిన అతి తర్కం' అని అప్పట్లో సమీక్ష రాశాను. గతి తర్కానికి అతి తర్కానికి మధ్య చాలా తేడా వుంది. వేర్వేరు కాలాలకు భావజాలాలకు సంబంధించిన వ్యక్తులను పోల్చి వాదించడమే అశాస్త్రీయం. తన కాలానికి చాలా గొప్ప ఆలోచనా పరుడైన బుద్ధున్ని ఈ జాబితాలోకి తీసుకుకావడం కన్నా అశాస్త్రీయం మరొకటి వుండదు. ప్రతిదీ చలనంలో చూడటం మార్క్సిజం ప్రధాన లక్షణం. సమాజాన్ని ఒక జడ పదార్థంగా పరిగణించి శాశ్వత భాష్యాలుగా మార్క్స్‌ సూక్తులను వుటంకించడం యాంత్రికత. మార్క్కిజాన్ని వల్లె వేయడం తప్ప సామ్రాజ్యవాద యుగానికి దాన్ని అన్వయించిన లెనిన్‌ కూడా ప్రామాణికంగా తీసుకోనివారు ఆ సామ్రాజ్యవాద ప్రపంచీకరణ ప్రచండ రూపాన్ని గాని ప్రమాదకర పర్యవసానాలను గాని పసిగట్టగలుగుతున్నారా అనేది పెద్ద ప్రశ్న. ఆ ప్రపంచీకరణ ముందుకు తెచ్చిన సైద్ధాంతిక వైపరీత్యాల్లో అస్తిత్వ వాదం పేరిట వర్గ చైతన్యానికి మంగళం పాడించడం ఒకటి. అస్తిత్వ వాదాల పరిమితులు లోపాలపై ప్రజాశక్తి ఒక పుస్తకమే ప్రచురించింది. అయితే సైద్ధాంతిక విమర్శ వేరు, అస్తిత్వ వాదం వైపు ఆకర్షిస్తున్న సామాజికాంశాలను సమస్యలను వివక్షలను ప్రత్యేకంగా ప్రతిఘటించడం వేరు. కమ్యూనిస్టులు తమ రాజకీయ వర్గ ఉద్యమాలు చేస్తూనే కుల వివక్షపైన, అణగారిన వర్గాలపై పెరుగుతున్న పీడనపైన ప్రత్యేకంగా పోరాడుతున్నాయి. మన రాష్ట్రంలో ఇటీవల సబ్‌ ప్లాన్‌ కోసం జరిగిన సమైక్య ఆందోళన అలాటి వాటిలో ఒకటి.ఇవన్నీ సమూల పరిష్కారాలని ఎవరూ చెప్పడం లేదు గాని సమస్యలుగా పరిష్కారం కావలసి వున్నాయనేది గుర్తించవద్దా? ఎవరైనా మార్క్స్‌ దాకా రాలేక అంబేద్కర్‌ దగ్గరే ఆగిపోతే వారిని కలుపుకొని రావలసిన బాధ్యత మార్క్సిస్టులనే వారికి వుండదా? అసలు సంస్కరణలనేవే పాక్షికమైనప్పుడు అస్తవ్యస్త సంస్కర్తలు అంటూ వేరే వుంటారా? పాక్షిక మార్పుల కోసం పోరాడే సంస్కర్తలు గౌరవనీయులు కాకుండా పోతారా? ప్రజా వ్యతిరేకులైన దోపిడీ దారులను శత్రువులను ఖండించే బాషతో అణగారిన వర్గాల వాదనలను అపహాస్యం చేయడం ఎలాటి సవ్యత?
వర్గ దృక్పథంతో చూస్తే గాంధీజీలో చాలా పరిమితులు పొరబాట్లు వుండొచ్చు. కాని అవేవీ ఈ దేశ ప్రజా జీవితంలో రాజకీయ చైతన్య వ్యాప్తిలో గాంధీ నిర్వహించిన సానుకూల పాత్రను మటుమాయం చేయవు. సుందరయ్యను కమ్యూనిస్టులెప్పుడూ గాంధీగా వర్ణించలేదు.కాని ఇంకెవరో అంటే వ్యతిరేకించాలా? గాంధీలోని కొన్ని వ్యక్తిగత ఆదర్శ గుణాలు తనపై చూపిన ప్రభావాన్ని స్వయంగా సుందరయ్య ఆత్మకథలో రాసుకున్నారు.ఇన్నేళ్ల తర్వాత ఈ అవినీతి మయ ప్రపంచంలో వాటిని పేర్కొనే బదులు ఆయన ఏదో చేశాడని సంచలన చరిత్ర కారులు అదే పనిగా చెప్పే చవకబారు కథనాలలో మునిగితేలాలా? ఈ నాటికి దేశంపైనే గాక ప్రపంచంపైన కూడా గాంధీజీ సానుకూల ప్రభావం వుంది. గాంధీజీపై ఈ దేశంలో కమ్యూనిస్టుల విమర్శల గురించి హౌచిమన్‌ను అడిగితే మా దేశానికి నేనే గాంధీని అని ఆయన చమత్కరించారట. ఏ దేశంలోనైనా సంఘ సంస్కరణోద్యమం, జాతీయోద్యమం, కమ్యూనిస్టు ఉద్యమం అన్నవి వేర్వేరు స్రవంతులుగానే వుంటాయి. వాటి మధ్య వుండే తేడాను అంతస్సంబంధాన్ని కూడా సవ్యంగా అర్థం చేసుకోవాలంటే చారిత్రిక దృష్టితో అధ్యయనం చేయాలి తప్ప అరకొర వ్యాఖ్యలకు అపహాస్యాలకు పాల్పడటం తగని పని. ఆ అవగాహనే వుంటే సుందరయ్య స్థాయి నాయకుడి వర్ధంతి సభకు 'బూర్జువా' పార్టీల నాయకులు కూడా ఎందుకు వస్తారో కమ్యూనిస్టులు ఎందుకు రానిస్తారో అర్థమయ్యేది. దేశీయ మార్క్సిజం జాతీయ మార్క్సిజం అనే మాటల శాస్త్రీయతను పక్కనపెడితే మార్క్సిజం అన్వయంలో ఏ దేశానుభవం ప్రత్యేకత దానికి వుంటాయి. ఈ జాతీయానుభవాలన్ని కలిసిందే అంతర్జాతీయ సారం. అంతే తప్ప సులభ శైలి ప్రశ్నలు జవాబుల తరహాలో ఎక్కడా రాసి వుండలేదు. ఎవరూ రాయలేరు కూడా. మార్క్స్‌ బోధలను మారిన ప్రపంచ పరిస్తితులకు ఎలా అన్వయించి ఆయన ఆశయం సాధించాలా అని ప్రజా పక్ష మేధావులు ఆర్థిక సామాజిక వేత్తలు ఎందరో అహౌరాత్రాలు కృషి చేస్తున్నారు.ప్రపంచమంతటా వందలాది గ్రంధాలు వెలువడుతున్నాయి.అనునిత్య పోరాటాలు జరుగుతున్నాయి. ఈ సమకాలీన సామాజిక రాజకీయ సంక్లిష్టతలు గ్రహించకుండా పిడుక్కి బియ్యానికి ఒకటే మంత్రం అన్నట్టు మాట్టాడ్డం అపరిపక్వత అవుతుంది.
అపరిపక్వత ఒకటైతే అవకాశవాదం మరొకటి. సత్యమూర్తిపై వచ్చిన విమర్శలనే అవకాశంగా తీసుకుని వ్యక్తుల లోపాలకు ఆయా ఉద్యమాలు పార్టీలే బాధ్యత వహించాలంటూ ఎపివిఠల్‌ మరో భాష్యం చెప్పారు. ఎంచుకున్న మార్గంలో ఆఖరి వరకూ నిలవలేక జారిపోయిన జావ కారిపోయిన నేతల తప్పు లేదు గాని ఆ పార్టీలదే తప్పట! ఈ వితండ వాదనకు మద్దతుగా ఓంకార్‌, నృపేన్‌ చక్రవర్తి వంటి వారి పేర్లతో అతకని ఉదాహరణలు.వీరు సిపిఎంలో నుంచి బహిష్కరించబడటం ఏ పరిస్థితుల్లో జరిగిందో అందరికీ తెలుసు.ఈ తప్పిదాలు ఏవైనా తర్వాతి కాలంలోనూ వామపక్ష భావాలకు వారు స్థూలంగానైనా కట్టుబడి వున్నారు గనకే గౌరవంగా వీడ్కోలు పొందారు. తప్పులు చేయడమే గాక తప్పుడు వాదనలతో ఆఖరు వరకూ కమ్యూనిస్టులపై బురద జల్లే ందుకు సుందరయ్యను అర్థ రహితంగా ఉటంకించే జీవిత చరిత్ర కారుల సంగతి వేరు. ఉదాహరణకు సిపిఎం విప్లవ పార్టీనో కాదో ఆచరణలో తేలాలని సుందరయ్య అన్న మాటలను విఠల్‌ వక్రంగా ప్రస్తావించారు. ఆ మాటల్లో ఆయన వ్యక్తం చేసింది ఉద్యమ స్పూర్తిని తప్ప ఉత్తుత్తి అనుమానాలను కాదు. నగ్జలిజం పైన రివిజనిజం పైన తన తీవ్ర వ్యతిరేకతను సుందరయ్య చాలా గట్టిగా రాశారని కూడా ఇక్కడ గుర్తు చేయాలి. అదే సుందరయ్య తొలి దశనుంచి ఆఖరు వరకూ దళితులు మహిళలు వంటి వారి సమస్యలపై ప్రత్యేకంగా కృషి చేయాల్సిన అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతూనే వున్నారు. కనక ఇవి మరీ కొత్త విషయాలు కావు. కాకుంటే వైరుధ్యాలు కొత్త కోణాలు సంతరించుకుంటున్న తరుణంలో ఈ సామాజిక సమస్యలపై కేంద్రీకరించాల్సిన అవసరం పెరుగుతున్నది. అది మార్క్సిజంలో లేనిదీ కాదు, మార్క్స్‌ వద్దన్నదీ కాదు. కువిమర్శకులను వదిలేసినా సత్యమూర్తి భక్తులూ ,రంగనాయకమ్మ వంటి విమర్శకులూ కూడా సమగ్ర కోణంలో ఆలోచిస్తేనే న్యాయం జరుగుతుంది.